چرا سقف هزینه های مسئولیت اجتماعی بیمه آسیا پایین آمد؟

تولید سبز به نقل از مجله اخبار مالی-  بر اساس شاخص های حسابداری سبز، شرکت ها نسبت به سرمایه گذاری و ترکیب پرتفوی خود دارای مسئولیت هستند.همچنین  شرکت های بیمه به عنوان شرکت های ایجاد کننده زیرساخت های تحقق اقتصاد پایدار ملزم به رعایت و اعمال شاخص های ESG در بخش محصولات و البته در بخش سرمایه گذاری هستند. باید توجه داشت که بر اساس شاخص های یاد شده، شرکت ها علاوه بر بهره مند شدن از سود ناشی از فعالیت های عملیاتی و سرمایه گذاری اخلاقا در هزینه های ایجاد شده برای محیط زیست و جامعه سهیم هستند. بخشی از این هزینه ها در قالب سرفصل مسئولیت اجتماعی و برخی دیگر در قالب عوارض و ... پرداخت می شودو برخی دیگر به صورت سرمایه گذاری سبز محقق می گردد. در این گزارش به بررسی فعالیت بیمه اسیا از زاویه حسابداری سبز می پردازیم.

شرکت بیمه آسیا با کد بورسی آسیا، در 30 تیرماه 1338، به منظور انجام معاملات بیمه ای و عملیات بازرگانی با ساختار قانونی سهامی خاص تأسیس شد اما با پیروزی انقلاب اسلامی ملی اعلام گردید. در سال 1388 با اعلام سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی شخصیت حقیقی این شرکت به سهامی عام تبدیل گردید و از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار تهران پذیرفته شد.  این شرکت با دریافت مجوز از بیمه مرکزی ج.ا.ا، در کلیه رشته های بیمه ای موجود در بازار ایران از جمله اتومبیل، درمان، عمروحوادث، عمروپس انداز، آتش سوزی ، باربری، مهندسی، مسئولیت و ریسکهای متنوع وقبولی اتکایی در سراسر کشور از طریق شعب، نمایندگان و کارگزاران حقیقی و حقوقی و نمایندگان فروش بیمه های زندگی با سرمایه ثبتی 35000000 میلیون ریالی فعالیت می کند.

در زمان تنظیم گزارش شرکت بیمه اسیا با 2,549  کارمند و بیش از 101 شعبه و 10 سرپرستی، 4189 نمایندگی و کارگزار حقیقی و 553 نمایندگی و کارگزار حقوقی در اقصی نقاط كشور مشغول فعالیت است.

-              مدیران ارشد شرکت بیمه آسیا

در حال حاضر محمد رضا عربی مزرعه شاهی به عنوان رییس و عضو حقیقی غیر موظف هیات مدیره، مسعود بادین به عنوان مدیر عامل و نایب رئیس هیات مدیر نماینده عضو حقیقی، فرامرز خجیر انگاسی عضو حقیقی و موظف هیات مدیره، مهدی صادقی عضو حقیقی و موظف هیات مدیره و نادر حسن زاده عضو حقیقی و غیر موظف هیات مدیره اقتصادی، سکان هدایت این شرکت را در دست دارند.

    -  سهامداران عمده شرکت

-  نگاهی به صورت های مالی آسیا

بر اساس گزارش هیات مدیره شرکت به مجمع عمومی، سود درآمد های عملیاتی شرکت در آخر سال مالی 1402 2170780میلیون ریال و سود خالص شرکت پس از کسر مالیات در مدت ذکر شده 4191954 میلیون ریال اعلام شده است.

شرکت های وابسته با آسیا نیز در سال مالی مورد گزارش سود خود را اعلام کرده اند. در این دوره زمانی سرمایه گذاری ساختمانی آسیا سازه 5333 میلیون ریال سود خالص و کارگزاری فیروزه اسیا 417580 میلیون ریال سود خالص و بیمه اتکایی امین نیز 6083431 میلیون ریال سود اعلام کرده اند.

در پایان سال مالی 1402 سهام بیمه آسیا با تعداد 9431461398 معامله ودر مجموع به ارزش 22693935 میلیون ریال با 14.02 درصد سهام شناور  و56840000 میلیون ریال با قیمت ارزش بازار مورد معامله قرار گرفت. 

گفتنی است، بازارگردانی سهام آسیا توسط صندوق سرمایه گذاری اختصاصی بازارگردانی توسعه فیروزه پویا انجام می پذیرد.

هیات رئیسه شرکت اعلام کرده است که سود ناخالص فعالیت بیمه ای شرکت به کل حق بیمه صادره 7 درصد و سودخالص بعد از کسر مالیات به کل حق بیمه 1 درصد و کل سرمایه گذاری ها به کل دارایی ها 36 درصد و نسبت خسارت پرداختی به حق بیمه صادره نیز 62 درصد بوده است.

جمع دارایی های شرکت 357392615 میلیون ریال و جمع بدهی های آن نیز 313359749 میلیون ریال بوده است. جمع حقوق صاحبان سهام شرکت نیز 44032866 میلیون ریال اعلام شده است. به عبارت دیگر دارایی های این شرکت بیش از 11 برابر جمع حقوق صاحبان سهام اسیا است. با این توضیح که در این محاسبه جمع بدهی های شرکت  لحاظ نشده است. با نگاهی به تراز مالی، با کسر بدهی های شرکت از دارایی های آن، مبلغ مانده برابر با جمع حقوق صاحبان سهام شرکت می شود.

-   راهکار های پایداری

درگزارش هیات مدیره شرکت بیمه آسیا به مجمع عمومی این شرکت همچنین شرحی از فعالیت های انجام پذیرفته در حوزه اصول حاکمیت شرکتی، شفاف سازی در حوزه معاملات بااشخاص وابسته، و همچنین گزارش پایداری شرکتی شامل در سه حوزه زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی درج شده است. مواردی چون استفاده از وسایل برقی دارای برچسب انرزی برتر و یا دوجداره کردن شیشه ها و کمک به نهادهای خیریه و ایجاد فرصت های شغلی و احترام به مشتری و آموزش نیروی متخصص وپوشش بیمه راهیان نور درج شده است . این موارد نشان می دهد که شرکت اقداماتی را جهت تحقق شاخص های پایداری داخلی به مورد اجرا در آورده است.

-  مسئولیت های اجتماعی

در بخش اقدامات انجام پذیرفته در خصوص مسئولیت های اجتماعی جمع هزینه های پرداخت شده 12712 میلیارد ریال اعلام شده است و این در حالی است که مجمع سال پیش از آن مبلغ 30000 میلیارد ریال برای این امر اختصاص داده بود . اما در آخرین مجمع این شرکت منابع اختصاص داده شده جهت هزینه در بخش مسئولیت های اجتماعی با 10000 میلیارد تومان کاهش به 20000 میلیارد تومان تنزل داده شد این در حالی رخ داد که شرکت با 63 درصد افزایش سود عملیاتی نسبت به سال 1401 به میزان 237,766,445 میلیون ریال درآمد مواجه بود. همچنین با 333 درصد افزایش به میزان 1,416,988 میلیون ریال سود عملیاتی شناسایی کرده بود.

-    رویکرد سرمایه گذاری در بیمه آسیا

الف: سرمایه گذاری سنتی:

آسیا اهداف و سیاست های کلی در بخش سرمایه گذاری خود را به شرح زیر اعلام کرده است:

-              شرکت با استفاده از منابع مربوط به حقوق مالکانه، ذخایر ریاضی و سایر ذخایر فنی سهم نگهداری همان دوره خود و با رعایت

-              مفاد آئین نامه شماره 104 مصوب شورایعالی بیمه، اقدام به سرمایه گذاری نموده است. در سرمایه گذاری ها موارد زیر مورد توجه ویژه شرکت قرار داشته است:

-              حفظ منافع سهامداران

-              حفظ منافع بیمه گذاران

-              پرهیز از سوداگری در سرمایه گذاری ها

-              کسب سود متعارف با حداقل ریسک ممکن

بر اساس رویکرد بالا بخش قابل توجهی از دارایی های شرکت را خرید زمین تشکیل می دهد به ترتیبی که جمع کل بهای تمام شده و دفتری آن بالغ بر 26,973,230 میلیون ریال  می شود. همچنین ارزش کل ساختمانهای شرکت اعم از اداری و مسکونی و تجاری نیز بالغ بر 3,372,726 میلیون ریال می شود.

آسیا تا پایان سال مالی 1402 در بین شرکت های فعال در این صنعت و همچنین در بین شرکت های بورسی و فرابورسی این صنعت به ترتیب با حجم فروش 5,531,094 فقره بیمه نامه معادل مبلغ 292,068 میلیارد ریال دررده دوم از لحاظ مبلغ فروش قرار گرفت.

 در این میان سهم بیمه باربری 43.41 درصد و حق بیمه 15406 میلیون ریال و بیمه بدنه 22.45 درصد باحق بیمه 45373 میلیون ریال و حوادث راننده 12.73درصد با حق بیمه 15573 میلیون ریال و در مجموع 77.58 درصد ، رتبه های اول تا سوم در پرتفوی فروش بیمه نامه های شرکت  بیمه آسیا را به خود اختصاص داده اند.رتبه های بعدی شامل ثالث اجباری 11.96 درصد و حوادث 11.72 درصد و آتش سوزی 10.64 درصد می باشد.

بیمه آسیا در تا پایان دوره منتهی به 29 اسفند 1402 در مجموع 37,177,417  میلیون ریال بابت مالیات بر ارزش افزوده، بیمه سهم کارفرما، سهم عوارض وزارت بهداشت، سهم نیروی انتظامی، صندوق تامین خسارت های بدنی پرداخت کرده است.

در دوره زمانی یاد شده مطالبات شرکت از دولت نیز برابر با 29629351 میلیون ریال بوده  است. که کمی بیش از 79 درصد پرداخت ها به دولت می شود.

نکته دیگر در باره سود آسیادر پایان سال مالی 1402 نزدیک بودن سود این شرکت حاصل از منابع عملیاتی ( 2170780 میلیون ریال) و سود حاصل از منابع غیر عملیاتی ( 2084895 میلیون ریال) می باشد. به عبارت دیگر سود شرکت از محل سرمایه گذاری ها و دیگر فعالیت های غیر بیمه ای سود شرکت در حوزه فعالیت تخصصی آن برابری می کند.

شرکت همچنین در فعالیت های مالی خود از ماده 143 وتبصره 4 ماده 105  و ماده 145 و 109 در ارتباط با شمول بخشودگی های مالیاتی نیز بهره مند شده است.

ب- سرمایه گذاری سبز:

با بررسی اهداف و سیاست های کلی در بخش سرمایه گذاری اعلام شده از سوی هیات مدیره شرکت بیمه آسیا به توجه این شرکت نسبت به سرمایه گذاری سبز  به صورت جدی برخورد نمی کنیم. این درست است که شرکت در زمینه ESG فعالیت های قابل توجهی را به عمل اورده است اما از ادغام پیوند این فعالیت ها به تصمیم ها ی سرمایه گذاری واقعی و اضافه کردن آنها محاسبات اکچوئری اطلاعات واضحی مشاهده نمی کنیم.

همچنین می دانیم که برای حضور در بازارهای جهانی و حتی ادامه فعالیت در بازارهای داخلی، شرکت های بیمه باید سرمایه گذاری های خود را در بخش سرمایه گذاری های سبز متنوع کنند تا ریسک را به حداقل برسانند و بدین ترتیب اطمینان حاصل کنند که سرمایه گذاری های سبز در یک طبقه یا بخش دارایی متمرکز نیست.

شرکت های بیمه می توانند با سرمایه گذاری سبز بر روی کاهش انتشار کربن اعتبار کربن به محیط زیست و زندگی سالمتر شهروندان کمک کنند و بدین ترتیب ریسک هزینه های بهداشتی را کاهش دهند. سرمایه گذاری بر رووی انرژی های نو گامی در این مسیر است.

به علاوه سرمایه گذاری های سبز می تواند به شرکت های بیمه کمک کند تا با مقرراتی مانند مقررات افشای مالی پایدار اتحادیه اروپا (SFDR)  و گروه ویژه افشای مالی مرتبط با آب و هوا (TCFD) برای حضور در بازارهای بین المللی منطبق شوند.

با سرمایه گذاری های سبز و کاهش قرار گرفتن در معرض خطرات و آسیب های مرتبط با آب و هوا، می توان از وارد آمدت خسارت های زیان بار بزرگ به شرکت بیمه محافظت کرد.

نکته مهم دیگر این که با افزایش اهمیت محیط زیست برای شهروندان، انجام سرمایه گذاری های سبز باعث افزایش ارزش برند شرکت می شود و بدین ترتیب مشتری های بیشتری از خدمات ارایه شده استفاده می کنند.

-              هزینه  های مسئولیت اجتماعی

نگاهی به پرتفوی سرمایه گذاری آسیا نشان می دهد که شرکت بهش قابل توجهی از سرمایه خود رادر بخش انرژی وابسته به هیدروکربن ها و صنایع وابسته و همچنین معادن متمرکز کرده است. در بازار ایران به دلیل تحریم های بین المللی ظالمانه و ساختار بازار ، سرمایه گذاری در بخش های مرتبط با انرژی و صنایع معدنی از بازده قابل توجهی برخوردار می باشد. این امر باعث می شود که شرکت ها برای تولید سود جهت سهامداران خود به سمت اینگونه سهام ها کشیده شوند.

در گزارش تفسیری مدیریت شرکت بیمه آسیا مربوط به دوره مالی منتهی به 31 خرداد 1403 نگاهی به پرتفوی سرمایه گذاری های شرکت،در فهرست 125 شرکت حاضر در سبد، شرکت های پالایشی، پتروشیمی، سیمان، فولاد،. خودروسازی، معادن و البته داروسازی از توجه بالایی  برخوردار هستند. واضح است که بخش قابل توجهی از سود به دست آمده از فعالیت  در بازار سرمایه، از محل فعالیت این شرکت ها بوده است. در فهرست مذکور از سرمایه گذرای بر روی فعالیت های مرتبط با انرژی های سبز و حفاظت از محیط زیست از جمله احداث نیروگاه های خورشیدی و بادی، توسعه جنگل ها و آبخیز داری، سرمایه گذاری بر روی شرکت های فعال در زمینه بهبود کیفیت آب، هوا و خاک، کمک به شرکت های دانش بنیان فعال در زمینه محیط زیست اثری وجود ندارد و یا به صورت مستقیم اشاره ای به آنها نشده است.

باید توجه داشت که سرمایه گذاری سنتی بر روی توسعه فعالیت های مرتبط با هیدروکربن ها و صنایع دیگر که از انرژی ارزان برای تولید بهره می برند هزینه های اجتماعی بزرگی را نیز ایجاد می کند.

هزینه اجتماعی کربن (SCC) آسیب اقتصادی است که انتظار می رود در نتیجه انتشار یک تن CO2 رخ دهد. اغلب با استفاده از مدل‌های ارزیابی یکپارچه (IAMs) که تأثیرات تغییرات آب و هوایی را بر بخش‌های مختلف، از جمله سلامت، کشاورزی و اکوسیستم‌ها در نظر می‌گیرد، تخمین زده می‌شود.

بر اساس مطالعه ای که در سال 2019 در ژورنال Nature Climate Change منتشر شد، SCC در آسیا حدود 42 تا 77 دلار به ازای هر تن انتشار CO2 در سال 2020 تخمین زده شد. مطالعه دیگری که در مجله Environmental Research Letters در سال 2020 منتشر شد، SCC در آسیا را در حدود 53 تا 103 دلار به ازای هر تن انتشار CO2 تخمین زد.

بر اساس تخمین های انجام گرفته سال 2024 هزینه اجتماعی تولید یک تن کربن بیش از 1000 دلار می رسد، باید توجه داشت که هزینه اجتماعی کربن با قیمت کربن متفاوت است.

گزارش IPCC 2018 پیش بینی کرده بود که برای محدود کردن گرمایش جهانی زیر 1.5 درجه سانتیگراد، تولید دی اکسید کربن در سال 2030 تا 5500 دلار و در سال 2050 تا 13000 دلار به ازای هر یک تن هزینه خواهد د اشت.

در راستای مطالب بالا، باید افزود که  سال 2022 اعضای اتحادیه اروپا اتخاذ ساز و کاری را اعلام کردند که واردات صنعتی این اتحادیه را به وسیله دریافت مالیات مرتبط با میزان دی اکسیدکربنی که برای تولید محصولات وارداتی منتشر شده، تحت استانداردهای زیست محیطی قرارداد، این توافق‌نامه که موسوم به سازوکار تنظیم مرز کربن (CBAM) است، در وهله اول با هدف قرار دادن تولیداتی که سبب آلایندگی بیشتری شده‌اند، واردات صنعتی را از ۲۷ عضو این اتحادیه را پوشش می‌دهد. این ساز و کار به مرور تمامی مراودات اقتصادی اتحادیه اروپا را در بر می گیرد..

با توجه با اطلاعات بالا مشخص است که سرمایه گذاری در بخش هیدروکربن ها توسط شرکت ها، ریسک آنها را افزایش می دهد. همچنین باید توجه داشت که عدم پرداخت هزینه های اجتماعی ناشی از استفاده از هیدروکربن ها به معنی عدم وجود این هزینه ها نیست.

استفاده از هیدروکربن ها، از جمله نفت، هم بر سلامت انسان و هم بر محیط زیست تأثیرات قابل توجهی دارد.

از جمله این که سوزاندن نفت و سایر هیدروکربن ها آلاینده هایی مانند ذرات معلق (PM)، اکسیدهای نیتروژن (NOx)، دی اکسید گوگرد (SO2) و ترکیبات آلی فرار (VOCs) را آزاد می کند که می تواند اثرات شدید سلامتی داشته باشد. سازمان بهداشت جهانی (WHO) تخمین می زند که آلودگی هوا سالانه عامل مرگ حدود 7 میلیون نفر در سراسر جهان است که سهم قابل توجهی از احتراق سوخت های فسیلی از جمله نفت دارد. همچنین قرار گرفتن در معرض آلاینده های هوا از هیدروکربن ها با بیماری های تنفسی (مانند آسم، بیماری مزمن انسدادی ریه) و بیماری های قلبی عروقی مرتبط است. یک مطالعه منتشر شده در مجله "Environmental Health Perspectives" نشان داد که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض PM2.5 (ذرات معلق) می تواند منجر به افزایش 10٪ در خطر بیماری های قلبی عروقی شود.

به علاوه بسیاری از مواد شیمیایی آزاد شده در طی فرآیندهای استخراج و پالایش نفت، از جمله بنزن، سرطان زا هستند. انجمن سرطان آمریکا به مطالعاتی اشاره کرده است که قرار گرفتن طولانی مدت در معرض بنزن را با افزایش خطر ابتلا به سرطان خون و سایر سرطان ها مرتبط می کند.

از منظر زیست محیطی نیز احتراق هیدروکربن ها منبع اصلی گازهای گلخانه ای (GHGs) به ویژه دی اکسید کربن (CO2) و متان (CH4) به شمار می آیند.

 این گازها در کنار تولید حرارت بالا در بخش تولید و مصرف، از عوامل اصلی بروز مخاطرات اقلیمی از جمله تغییر الگوهای بارشی و بروز خشکسالی ها هستند. طبق اعلام آژانس بین المللی انرژی (IEA)، نفت و گاز تقریباً 50 درصد از انتشار CO2 جهانی ناشی از احتراق سوخت را تشکیل می دهند. موضوع دیگر این که افزایش سطح CO2 ناشی از احتراق هیدروکربن به اسیدی شدن مابع آب ها کمک می کند و بدین ترتیب بر زندگی موجودات تأثیر منفی می گذارد.

  سرمایه گذاری شرکت بیمه آسیا در حوزه های مرتبط با تولید و مصرف هیدروکربن ها، هزینه های اجتماعی بالایی را سبب می شود از این رو به نظر می رسد لازم است این شرکت وزن تخصیص و پرداخت به عنوان هزینه های مسئولیت های اجتماعی و پایداری را نه کاهش که افزایش داده و سرفصل سرمایه گذاری سبز را در سبد پرتفوی سرمایه گذاری خود ایجاد و گسترش دهد.

 نتیجه:

شرکت ها در دهه دوم قرن بیست و یکم با ریسک های جدیدی مواجه هستند. بخش قابل توجهی از این ریسک ها ناشی از نوع و ساختار پرتفوی سرمایه گذاری آنها است. در چهارچوب شاخص های ESG شرکت ها تنها پاسخگوی سهامداران خود نیستند بلکه مسئولیت های قابل توجهی نیز در قبال جامعه و محیط اطراف خود بر عهده دارند. از این منظر ترکیب سبد سرمایه گذاری بیمه آسیا دارای اهمیت است، نه تنها به دلیل سودآوری برای شرکت بلکه به دلیل تاثیر اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی بر روی جامعه و تاثیر آن بر روی سطح ریسک های حوزه فعالیت شرکت. سرمایه گذاری سبز باعث کاهش ریسک این سبد، رقابت پذیرتر شدن آن و در نتیجه پایداری بیشتر شرکت می گردد. علاوه بر آنکه در میان مدت باعث کاهش ریسک های تحت پوشش شرکت از جمله ریسک های ناشی از موارد بهداشتی و اقلیمی نیز می شود. باید در نظر داشت که پذیرش مسئولیت نسبت به پرتفوی سرمایه گذاری و ایفای وظیفه اجتماعی شرکت متناسب با هزینه های وارد آورده به محیط زیست و انسانها، امری مهم در فعالیت آتی شرکت محسوب می شود.