تولید سبز، 7 میلیون نفر هر سال در جهان به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می دهند؛ در این آمار بیماران درگیر با عوارض آلودگی هوا محاسبه نشده اند.
سازمان بهداشت جهانی، نهاد بهداشتی وابسته به سازمان ملل متحد در تازه ترین گزارش خود اعلام کرده است که تقریبا تمام ساکنان کره زمین در کلان‌شهرها، شهرهای کوچک و مناطق روستایی در سراسر جهان هوای بی‌کیفیت تنفس می‌کنند. این نهاد خواستار تلاش بیشتر برای کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی، عامل اصلی آلایندگی هوا و در نتیجه بیماری‌های مرگ‌بار تنفسی و قلبی و عروقی شد.
این گزارش شش ماه پس از انتشار راهنمای کیفیت هوای سازمان جهانی بهداشت و در روز دوشنبه ۴ آوریل و به‌عنوان نسخه به‌روزرسانی گزارش پیشین منتشر شد. براساس استانداردهای جدید این نهاد ساکنان ۶ هزار منطقه شهری و روستایی یعنی حدود ۹۹ درصد جمعیت جهان امکان استفاده از هوای پاک را ندارند.
گزارش تاکید می‌کند که در بسیاری از مناطق جهان، هوا به ذرات معلقی آلوده است که مستقیما و از راه مجاری تنفسی وارد زبان، رگ‌ها و سرخ‌رگ‌ها شده و بیماری ایجاد می‌کند. سازمان جهانی بهداشت هشدار می‌دهد که کیفیت هوا در کشورهای شرق مدیترانه، جنوب شرقی آسیا و پس از آن قاره آفریقا، ناسالم‌تر از دیگر نقاط جهان است.
ماریا نیرا، مدیر بخش «محیط زیست، تغییرات اقلیمی و سلامت» سازمان جهانی بهداشت در زمان انتشار این گزارش گفت: «پس از جان به در بردن از یک بیماری همه‌گیر جهانی، مرگ سالانه ۷ میلیون نفر و بیماری تعداد بی‌شمار دیگری به‌علت آلودگی هوا پذیرفتنی نیست. همچنان سرمایه‌گذاری‌های آلوده‌کننده محیط زیست بیشتر از موارد مفید برای هوای پاک و سالم است.»
داده‌های سازمان جهانی بهداشت برای سنجش میزان آلودگی هوا به صورت سنتی دو گروه از ذرات معلق با نام‌های علمی PM2.5 وPM10 را در بر می‌گرفت. در گزارش اخیر این نهاد برای نخستین مرتبه، ذرات دی‌اکسید نیتروژن هم در جایگاه آلاینده‌ها طبقه‌بندی شده است. مبنای این گزارش، داده‌های جهانی در سال ۲۰۱۸ است.
دی‌اکسید نیتروژن عموما از استفاده انسان از سوخت‌های فسیلی و به‌ویژه در نتیجه حرکت خودروها در مناطق شهری تولید می‌شود. این ذرات می‌تواند باعث بروز بیماری‌های تنفسی نظیر آسم شود. افرادی که در معرض این آلاینده قرار دارند نشانه‌هایی از قبیل سرفه، سوت کشیدن گوش و مشکلات تنفسی پیدا می‌کنند. مبتلایان به این مشکلات جسمی بیش از پیش در بیمارستان‌ها پذیر شده و تخت‌های بیشتری در بخش مراقبت‌های ویژه اشغال می‌کنند. سازمان جهانی بهداشت می‌گوید مناطق شرق دریای مدیترانه بزرگ‌ترین کانون انباشت دی‌اکسید نیتروژن کره زمین است.
داده‌های این گزارش بین‌المللی حاکی از آن است که منشاء ذرات معلق که کیفیت هوا را برای تنفس کاهش می‌دهد، هم می‌تواند ناشی از فعالیت‌های انسانی و هم سرچشمه طبیعی داشته باشد: حمل و نقل، نیروگاه‌های سوختی، کشاورزی، سوزاندن پسماندها و فعالیت‌های صنعتی دیگر از یک سو و شن‌های صحرایی از سوی دیگر، عاملان اصلی وجود ذرات معلق در هوا به شمار می‌روند. هند و چین به ترتیب بیشترین میزان آلاینده‌های PM10 و PM2.5 در جهان را دارند.
براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت ذرات PM2.5 قادر به نفوذ در عمق زبان و در نتیجه ورود به دستگاه گردش خون هستند. این گونه آلاینده‌ها بیماری‌های قلبی و عروقی، مغزی و عروقی و تنفسی را موجب می‌شوند. سازمان جهانی بهداشت خواستار اقدام فوری برای کاهش تولید این آلاینده‌ها به منظور جلوگیری از مرگ و بیماری سالانه هزاران نفر در جهان شد.
آنومیتا رویچودوری، کارشناس آلودگی هوا از مرکز دانش و محیط زیست در دهلی نو می‌گوید: «یافته‌ها بر اهمیت فزاینده تغییرات مورد نیاز برای مبارزه با آلاینده‌های هوا تاکید می‌کند. هند و سراسر جهان باید برای دگرگونی به منظور کاهش آلودگی هوا از جمله استفاده از خودروهای برقی، دوری شدن از سوخت‌های فسیلی، روی آوردن گسترده به منابع انرژی تجدید پذیر و جدا کردن زباله‌ها، آماده شوند.»
شورای انرژی، محیط زیست و آب، یکی از اتاق‌های فکر مستقر در دهلی نو با بررسی داده‌های این کشور اعلام کرده بود که بیش از ۹ درصد ذرات معلق گروه PM2.5 از فعالیت‌های خانگی و صنعتی ناشی می‌شود.
تانوشری گانگولی، مدیر این پژوهش می‌گوید برای کاهش آلودگی هوا باید تولید ذرات آلاینده صنعتی، خودروها، سوزاندن [چوب] برای گرمایش خانگی را کاهش داد: «ما محتاجیم تا انرژی‌های پاک را در اولویت خانه‌ها و اقدامات لازم برای آلودگی‌زدایی از صنایع را در دستور کار قرار دهیم.»
گفتنی است: شاخص کیفیت هوا ( Air quality index) یا شاخص آلودگی هوا با نام اختصاری AQI، شاخصی عددی است که توسط سازمان‌های دولتی برای سنجش آلودگی هوای یک منطقه و پیش‌بینی آینده آن به کار می‌رود. با افزایش عدد این شاخص، احتمال درمعرض خطر قرار گرفتن سلامت انسانها بالاتر می‌رود. بعضی کشورها مانند کانادا، مالزی و سنگاپور شاخص‌های ملی خودشان را برای تعیین کیفیت هوا توسعه داده‌اند.
سطوح مختلف آلودگی هوا به ترتیب زیر طبیه بندی می شود:
پاک: در این شرایط کیفیت هوا رضایت‌بخش و دارای خطر سلامتی ناچیز یا به کل فاقد ریسک سلامتی است.
سالم: کیفیت هوا در این شرایط قابل قبول است و برای تعداد بسیار کمی از افراد با ملاحظات بهداشتی خاص همراه است. در این شرایط افرادی که نسبت به ذرات معلق، دی‌اکسید نیتروژن و ازن حساسیت ویژه‌ای دارند ممکن است علائم تنفسی از خود بروز دهند.
ناسالم برای گروه‌های حساس: افراد بیشتری از گروه‌های حساس (مثل بیماران قلبی، سالمندان، کودکان و زنان باردار) در این شرایط ممکن است اثرات بهداشتی خاصی را تجربه نمایند، ولی اکثریت مردم تحت تأثیر قرار نمی‌گیرند.
ناسالم: در این حالت هر فردی ممکن است اثرات سوء بهداشتی را تجربه کند و اعضای گروه‌های حساس نشانه‌های حادتری را بروز می‌دهند.
بسیار ناسالم: در این حالت هر فردی ممکن است تحت خطر اثرات جدی بهداشتی باشد.
خطرناک: این حالت اخطاری جدی برای سلامت همه افراد و بیانگر شرایط اضطراری است.
منبع: یورونیوز، سازمان بهداشت جهانی و ویکی پدیا
