تولید سبز - دولت در حال حاضر چاره اي جز اصلاحات ساختاري ندارد و يكي از اين اصلاحات، همين بحث ماليات سبز است.
تولید سبز به نقل از اخبار پولی مالی، پیشرفت صنایع و نیاز بیش از پیش به طبیعت، به مخاطره افتادن محیط زیست را به دنبال داشته است. جدی تر شدن تاثیرات آسیب های وارده به محیط زیست، کشورهای جهان را وا داشته تا برای کنترل این وضع ابزارهای جدیدی را به کارگیرند، یکی از این ابزارها، مالیات سبز است.
به منظور بررسی بیشتر مالیات سبز در سطح جهانی و وضعیت این قانون در ایران گفت و گویی با محمد شمس الدین، استاد دانشگاه صداوسیما و کارشناس اقتصادی انجام دادیم، متن زیر نتیجه این گفتگوی کوتاه است.
استاد اقتصاد دانشگاه صدا و سیما پیرامون مالیات سبز به عنوان یکی از راهکارهای کاهش آلاینده های کارخانه های مولد آلودگی و حفاظت از محیط زیست گفت: یکی از بحث های محیط زیستی که در حال حاضر در دنیا مطرح است، موضوع مالیات سبز است؛ بدین صورت که سقفی برای هر بنگاه تولید کننده آلاینده تعیین می شود و این بنگاه حق تولید آلودگی بیشتر از این سقف تعیین شده را ندارد مگراینکه بتواند سهم و ظرفیت کارخانه دیگری را خریداری کند تا بتواند اجازه تولید آلودگی بیشتری داشته باشد. این قانون، فشارعظیمی بر روی دوش کارخانه ها است که تنها در کنار آزادسازی قیمت ها امکان عملی شدن آن وجود دارد.
وی ادامه داد: حال اگرمالیات سبز بر بنگاه هایی اعمال شود که آزادسازی قیمت در آن منطقه یا کشور اجرایی نشده باشد و بنگاه ها مشکلات نقدینگی هم داشته باشند، عملا اجرای مالیات سبز در آنجا امکان پذیر نیست.
ایران گرچه در کنفرانس پاریس متعهد به افزایش تولید برق از طریق انرژی خورشیدی و انرژی باد شده و در حال حرکت در این مسیر است اما علی رغم جلو بودن از لحاظ مطالعاتی و مفهومی، به دلیل مشکلات عدیده ای که بنگاه های تولیدی کشور با آنها دست به گریبان هستند، این قانون به صورت عملی محقق نشده است.
وی خاطر نشان کرد: اگر کارخانه ها برق مورد نیازشان را از منابع تجدید پذیری مثل باد و خورشید تامین کنند، مالیات سبز نیز می تواند این روند را توسعه دهد؛ بدین صورت که کارخانه ها برای تامین برق مصرفی شان باید ازمنابع تجدید پذیر، برق تهیه کنند. در نتیجه این اقدامات، شرکت های سرمایه گذار در تولید برق از منابع تجدید پذیر، سرمایه گذاری می کنند و بنگاه ها و کارخانه ها نیز مجبور هستند از این تولیدکنندگان، برق خریداری کنند که این موضوع آلودگی را تا حد زیادی کاهش می دهد.
نکته دیگری که درباره مالیات سبز مطرح می شود این است که دولت هزینه های زیادی را برای بازسازی به بنگاه ها و کارخانه های تولیدی در نتیجه این قانون تحمیل، خواهد کرد.
در خصوص دومین نکته که مطرح شد، از آنجاییکه قیمت ها در ایران کنترلی است، اجازه صادرات وجود ندارد(اختیار نامشروط) و نرخ ارز سرکوب می شود؛ تا زمانی که کسری بودجه دولت متعادل نشود، پایه پولی کنترل نشود و سیستم مداخلات قیمتی شفاف نشود، مالیات سبز به دلیل اینکه از لحاظ اقتصادی به نفع تولید کننده نخواهد بود، به هیچ عنوان در ایران محقق نخواهد شد؛ لذا در ایران باید ساختاری در نظر گرفته شود تا دولت بتواند در متغیرهای کلان خود ثبات ایجاد کند تا هزینه ها واقعی و اصلاحات برای بنگاه ها و کارخانه ها از لحاظ اقتصادی توجیه پذیر شود؛ این ثبات باعث می شود تا بنگاه ها خودشان به سمت اصلاحات حرکت کنند. اما تا زمانی که دولت مشکل کنترل قیمت ها، سیاست کسری بودجه و تورم دارد به صورتی که ما هر ماه تورم ۶ درصدی را تجربه می کنیم، عملا بحث مالیات سبز زیاد نمی تواند ضمانت اجرایی داشته باشد.
البته در حال حاضر دولت در حال حاضر چاره ای جز اصلاحات ساختاری ندارد و یکی از این اصلاحات، همین بحث مالیات سبز است.
وی در ادامه بیان داشت: یکی دیگر از روش های معمول در دنیا اعطای معافیت های مالی است. برای مثال کارخانه ای که موظف به پرداخت ۱۰۰ میلیون تومان مالیات است اگربرای بهینه سازی سیستم حرارتی خود که تولیدکننده آلودگی است اقدام به پرداخت هزینه کند، دولت ۵۰ درصد هزینه ای که متحمل شده را به عنوان مالیات پرداختی درنظر می گیرد. این موضوع برای تولیدکننده ای که می بیند اگر اقدام به اصلاح روش کند، هزینه ای که پرداخت کرده به عنوان مالیات پرداختی برایش محاسبه می شود؛ در کنار تعدیل قیمت انگیزه ای بسیار قوی است که مالیات سبز بتواند محقق شود.
البته تمام مباحث مطرح شده با فرض این است که دولت در اقتصاد دخالت حداقلی داشته باشد، اما درمورد ایران که حتی قیمت وسایل نقلیه و بلیط هواپیما را دولت تعیین می کند، این مباحث برای اقتصاد ما، بحثی فانتزی است./
