تولید سبز- گذر به عصر بعد از هیدروکربن در اقتصاد جهان که با عنوان انتقال نیز شناخته می‌شود، به فرآیند دور شدن کشورها از اتکا به نفت و گاز به عنوان منبع اصلی درآمد و انرژی اشاره دارد. این می تواند تأثیرات قابل توجهی بر کشورهای تولیدکننده نفت، هم از نظر اقتصادی و هم از نظر اجتماعی داشته باشد. در اینجا قصد داریم به صورت خلاصه نگاهی داشته باشیم به اثرات این انتقال برروی کشورهای وابسته به صادرات هیدروکربن. در این مقاله اثرات را در سه بخش کوتاه مدتٰ میان مدت وبلند مدت مورد بررسی قرار خواهیم داد.
اثرات کوتاه مدت
انقباض اقتصادی: کاهش درآمدهای نفتی می تواند منجر به کاهش مخارج دولت، کاهش رشد اقتصادی و به طور بالقوه حتی رکود شود.
به عنوان نمونه، درآمد نفتی نروژ حدود ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی آن را تشکیل می دهد. اگر قیمت نفت کاهش یابد، دولت نروژ ممکن است نیاز به کاهش هزینه در بخش خدمات عمومی پیدا کند که در نتیجه این وضعیت می تواند منجر به انقباض اقتصادی در کوتاه مدت می شود.
همچنین می دانیم که صنعت نفت یک کارفرمای مهم در بسیاری از کشورهای تولیدکننده نفت است. با کاهش تولید، احتمال از دست رفتن بخش قابل توجهی از فرصت های شغلی ورخداد بیکاری گسترده محتمل مینماید .
بدین ترتیب به نظر می رسد در کوتاه مدت اقتصاد های نفتی با ورود به عصرگذار با رکود مواجه شوند که در نتیجه آن نرخ رشد داخلی آنها حداقل برای یک دهه با کاهش روبرو خواهد شد.
اثرات میان مدت:
در میان مدت کشورهایی که به شدت به صادرات نفت متکی هستند، باید اقتصاد خود را متنوع کنند تا وابستگی خود را به یک کالا کاهش دهند. این ممکن است منجر به رشد در سایر بخش‌ها مانند تولید، خدمات یا گردشگری شود.
به علاوه دولت ها ممکن است در صنایع نوظهوری مانند انرژی های تجدیدپذیر، فناوری پاک یا زیرساخت های پایدار سرمایه گذاری کنند تا فرصت های شغلی جدیدی ایجاد کرده و رشد اقتصادی را تحریک کنند.
همچنین با کاهش صنعت نفت پیش بینی ئقوع ناآرامی های اجتماعی، به ویژه در مناطقی که نفت منبع اصلی درآمد و اشتغال بوده است محتمل به نظر می رسد.
به عنوان یک نمونه، امارات متحده عربی در حال برنامه ریزی برای تنوع بخشیدن به اقتصاد خود با سرمایه گذاری در گردشگری، املاک و مستغلات و پشتیبانی کالا و خدمات است. این کشور در حال حاضر پیشرفت قابل توجهی در توسعه بخش های غیرنفتی خود مانند خدمات مالی و آموزش داشته است با این حال ژیش بینی می شود اقتصاد امارات با شروع دوره انتقال به عصر بعد از هیدروکربن با سرعت کمتری نسبت به قبل (حدود ۳ درصد در سال) به رشد خود ادامه دهد. با این حال این کشو با فعالیت هایی کهپیش از شروع دوره گذار انجام داده است شاهد اقتصاد متنوع تری خواهد بود و کمتر به صادرات نفت وابستگی خواهد داشت.
اثرات بلند مدت:
با گذار جهان به اقتصاد کم کربن، کشورهای تولیدکننده نفت باید اقتصاد خود را برای رویارویی با این واقعیت جدید آماده کنند. این ممکن است شامل سرمایه گذاری در منابع انرژی تجدیدپذیر، ذخیره انرژی و حمل و نقل الکترونیکی باشد.
این کشورها با گذار به اقتصاد کم کربن می توانند فرصت های جدیدی را برای توسعه پایدار ایجاد کنند، مانند تولید هیدروژن سبز، جذب و ذخیره کربن یا کشاورزی پایدار.
کشورهای وابسته به صادرات هیدروکربن با تغییر چشم‌انداز انرژی جهانی ممکن است نیاز به همکاری با سایر کشورها برای توسعه فناوری‌های جدید و به اشتراک گذاشتن بهترین شیوه‌ها در تولید انرژی پایدار داشته باشند.
به عنوان یک نمونه، برزیل در حال سرمایه‌گذاری های عظیم دربخش منابع انرژی تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و بادی است و قصد دارد تا سال ۲۰۵۰ به صادرکننده خالص انرژی پاک تبدیل شود. قابل پیش بینی ات که اقتصاد این کشور با تبدیل شدن به یک بازیگر اصلی در بازار جهانی انرژی پاک، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، رشد قابل توجهی (حدود ۵ درصد در سال) را تجربه خواهد کرد.
از سوی دیگر ایران و عربستان سعودی به عنوان دو شکور مطرح تولیدکننده هیدروکربن، احتمالاً در کوتاه مدت انقباضات اقتصادی قابل توجهی را تجربه خواهند کرد. با این حال، با ذخایر عظیم گاز طبیعی و پتانسیل برای تولید انرژی خورشیدی، ممکن است موقعیت خوبی برای گذار به اقتصاد کم کربن را با خود به همراه داشته باشد.
اقتصاد روسیه نیز که به شدت به صادرات نفت متکی است، با سرمایه گذاری قابل توجهی در انرژی های تجدیدپذیر و تولید گاز طبیعی ممکن است بتواند خود را با این انتقال منطبق کند.
نتیجه این که حذف هیدروکربن اثرات قابل توجهی بر کشورهای تولیدکننده نفت، هم از نظر اقتصادی و هم از نظر اجتماعی خواهد داشت. در حالی که چالش های جدی پیش رو وجود دارد، بسیاری از کشورها این ظرفیت را دارند که با متنوع سازی اقتصاد خود به آینده ای با کربن پایین برسند در این میان به نظر می رسد توسعه همکاری بین المللی و سرمایه گذاری در صنایع نوظهور برای سازگاری موفقیت آمیز حیاتی باشد./
منبع: اخبار مالی
