تولید سبز- تغییرات اقلیمی و تخریب محیط‌زیست به چالش‌های جدی برای حیات در کره زمین تبدیل شده‌اند. در این راستا، سرمایه‌گذاری سبز به عنوان راهکاری مؤثر برای کاهش اثرات منفی فعالیت‌های انسانی بر محیط‌زیست و دستیابی به توسعه پایدار مورد توجه قرار گرفته است. این مقوله مالی – زیست محیطی نه تنها به حفظ منابع طبیعی و کاهش آلودگی کمک می‌کند، بلکه فرصت‌های اقتصادی جدیدی را نیز پدید می آورد. اما سرمایه‌گذاری سبز چیست؟ به این پرسش پاسخ های متعددی داده شده است. در اینجا قصد داریم با استفاده از منابع معتبر به این پرسش مهم پاسخ دهیم.
سایت ترویجی تولیدسبز، سرمایه گذاری سبز را اینگونه تعریف کرده است: سرمایه گذاری سبز به تخصیص منابع مالی به پروژه‌ها، محصولات یا خدماتی اطلاق می‌شود که علاوه بر بازده مالی، به ایجاد آینده‌ای پایدار کمک می‌کنند. این نوع سرمایه‌گذاری‌ها سه هدف اصلی را دنبال می‌کنند: کاهش اثرات زیست‌محیطی، ارتقای مسئولیت اجتماعی و افزایش پایداری اقتصادی. سرمایه‌گذاری سبز با نام‌هایی مانند سرمایه‌گذاری پایدار یا سرمایه‌گذاری مسئولانه زیست‌محیطی نیز شناخته می‌شود. این مفهوم در سال‌های اخیر به دلیل افزایش آگاهی عمومی درباره تغییرات اقلیمی و ضرورت حفاظت از محیط‌زیست، مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) سرمایه‌گذاری سبز را به عنوان سرمایه‌گذاری‌هایی تعریف می‌کند که به کاهش فشار بر محیط‌زیست، حفظ تنوع زیستی و استفاده پایدار از منابع طبیعی کمک می‌کنند. این سازمان در تعریف خود بر اهمیت پروژه‌هایی تأکید دارد که به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، بهبود کارایی انرژی و توسعه زیرساخت‌های پایدار منجر می‌شوند.
از سوی دیگر برنامه محیط‌زیست سازمان ملل متحد (UNEP) نیز سرمایه‌گذاری سبز را جریان مالی و سرمایه‌گذاری‌هایی اعلام کرده است که به انتقال به یک اقتصاد کم‌کربن، مقاوم در برابر تغییرات اقلیمی و سازگار با محیط‌زیست کمک می‌کنند. این برنامه بر سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، حمل‌ونقل پایدار، ساختمان‌های سبز و فناوری‌های پاک تأکید دارد.
در رویکردی دیگر، بانک جهانی سرمایه‌گذاری سبز را به عنوان سرمایه‌گذاری‌هایی تعریف می‌کند که به توسعه پایدار و کاهش تأثیرات منفی بر محیط‌زیست منجر می‌شوند. این بانک از پروژه‌هایی حمایت می‌کند که به کاهش آلودگی، بهبود کارایی منابع و حمایت از اقتصاد کم‌کربن کمک می‌کنند.
اتحادیه اروپا نیز تعریف خود را از سرمایه گذاری سبز دارد. بر اساس تعریف این اتحادیه، سرمایه‌گذاری سبز به هرگونه سرمایه‌گذاری اقتصادی که به اهداف زیست‌محیطی مانند کاهش انتشار کربن، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و بهبود کارایی انرژی کمک کند، اطلاق می شود با این قید که این سرمایه‌گذاری‌ها باید مطابق با معیارهای تعیین‌شده در چارچوب مالی پایدار اتحادیه اروپا (EU Taxonomy) قرار بگیرند
سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) هم سرمایه‌گذاری سبز را فعالیت‌های مالی و سرمایه‌گذاری‌هایی می‌داند که به بهبود شرایط محیطی و اجتماعی منجر می‌شوند و با استانداردهای بین‌المللی سازگار هستند. این سازمان بر اهمیت پروژه‌هایی تأکید دارد که به کاهش تأثیرات منفی بر محیط‌زیست و افزایش پایداری کمک می‌کنند.
در یک جمع بندی کلی می توانیم از تعریف های بالا نتیجه بگیریم که سرمایه‌گذاری سبز نقش کلیدی در دستیابی به اهداف توسعه پایدار ایفا می‌کند. این مفاهیم نه تنها به کاهش آلودگی و حفظ منابع طبیعی کمک می‌کند، بلکه فرصت‌های شغلی جدیدی را در بخش‌هایی مانند انرژی‌های تجدیدپذیر، فناوری‌های پاک و حمل‌ونقل پایدار پدید می آورد. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری سبز می‌تواند به افزایش رقابت‌پذیری شرکت‌ها و بهبود تصویر برند آن‌ها در بازارهای جهانی منجر شود.
واقعیت این است که در کنار مزایای زیست‌محیطی و اقتصادی، سرمایه‌گذاری سبز می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی در جوامع نیز کمک کند. تنهادر ایران هوای آلوده هر سال جان 50 هزار نفر را می گیرد و در جهان این رقم به هشت میلیون نفر می رسد. از این رو پروژه‌هایی مانند توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، بهبود سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی و ساخت ساختمان‌های سبز نه تنها باعث کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شوند، بلکه به کاهش آلودگی هوا و بهبود سلامت عمومی نیز منجر می‌شوند. علاوه بر این، این پروژه‌ها می‌توانند به ایجاد جوامع مقاوم‌تر در برابر تغییرات اقلیمی کمک کنند. برای مثال، سرمایه‌گذاری در سیستم‌های مدیریت آب و فاضلاب پایدار می‌تواند به کاهش خطرات ناشی از سیل و خشکسالی کمک کند. همچنین، توسعه کشاورزی پایدار و استفاده از فناوری‌های نوین در این حوزه می‌تواند به افزایش امنیت غذایی و کاهش فشار بر منابع طبیعی منجر شود.
با توجه به تعاریف پیش گفته، سرمایه‌گذاری سبز نه تنها به حفظ محیط‌زیست کمک می‌کند، بلکه فرصت‌های اقتصادی و اجتماعی ارزشمندی را نیز ایجاد می‌نماید. برای تحقق آینده‌ای پایدار، ضروری است که دولت‌ها، شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران به طور مشترک در جهت گسترش سرمایه‌گذاری سبز گام بردارند. این گام ها در جهان در حال برداشته شدن است هر چند که در مواردی مثل تصمیم آمریکا برای خروج از پیمان های اب و هوایی در زمان پرزیدنت ترامپ می تواند باوقفه هایی کوتاه مواجه شود.
همکاری‌ها می‌تواند شامل تدوین سیاست‌های تشویقی، ایجاد چارچوب‌های قانونی مناسب و افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت سرمایه‌گذاری‌های پایدار باشد. در نهایت، حرکت به سمت اقتصاد سبز نه تنها یک ضرورت زیست‌محیطی، بلکه یک فرصت استراتژیک برای دستیابی به رشد اقتصادی پایدار و بهبود کیفیت زندگی در سراسر جهان است./ تهیه ، ترجمه و تنظیم : کبری صدقی خلجان
