تولید سبز- می دانیم که سهم فولاد در تولید ناخالص جهانی بالغ بر ۱.۸٪با تولید ۱.۹۵ میلیارد تن در سال است. همچنین می دانیم که فولاد برای زیرساختها، ساختو ساز و تولید و اشتغال میلیونها نفر در سرتاسر جهان ضروری است. 10 کشور نخست تولید این محصول راهبردی عبارتند از چین با سهم 54 درصدی و به دنبال آن و با فاصله، هند، ژاپن، آمریکا، روسیه، کره جنوبی، آلمان، ترکیه، برزیل، ایران. این را نیز می دانیم که صنعت فولاد مسئول ۷ تا ۹٪ از انتشار CO₂ جهانی بوده و یکی از مهمترین منابع آلوده کننده هوا، خاک و آب به شمار می رود.
در حال حاضر چین بزرگترین تولید کننده دی اکسید کربن و سایر آلایندهها در جهان است و به دنبال آن هند، آمریکا و روسیه: سهم قابل توجهی در انتشار آلایندهها و آلودگی محیط زیست دارند.
اما آسیا راهی برای کنترل آلودگی محیط زیست ناشی از تولیدفولاد همزمان با حفظ تولید محصول وجود دارد؟ پاسخ کارشناسان مثبت است. استفاده ازتولیدسبز در چرخه تولید فولاد می تواند به کاهش الودگی محیط زیست کمک کند.
یکی از مهمترین روش های کاهش آلودگی صنعت فولاد، استفاد از به منابع انرژی سبز است.کورههای بلند سنتی به شدت به زغال سنگ متکی هستند که منبع اصلی انتشار دیاکسید کربن (CO₂) به شمار میرود. با استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، بادی و برق آبی، صنعت فولاد میتواند ردپای کربن خود را به طور چشمگیری کاهش دهد. علاوه بر این، فناوری تولید فولاد با استفاده از هیدروژن، که در آن هیدروژن جایگزین زغال سنگ به عنوان عامل کاهشدهنده میشود، به عنوان یک گزینه امیدوارکننده در حال ظهور است. در این فرآیند به جای دی اکسید کربن، بخار آب تولید می شود و بدین ترتیب گزینهای پاکتر محسوب میشود.
راهکار دیگر جذب، استفاده و ذخیره کربن است. بااستفاده از فناوری CCUS، دیاکسید کربن منتشر شده از کارخانههای فولاد جذب شده و در زیر زمین ذخیره میشود یا در فرآیندهای صنعتی دیگر مورد استفاده قرار میدهد. این روش مانع از ورود CO₂ به اتمسفر میشود و در نتیجه سهم صنعت در گرمایش جهانی را کاهش میدهد. هم اکنون چندین پروژه آزمایشی و تأسیسات CCUS در مقیاس تجاری در حال حاضر فعال هستند و امکانپذیری این رویکرد را نشان میدهند.
انجام بازیافت و اعمال اقتصاد چرخشی یکی دیگر از راهکارهای کاهش سهم آلودگی در صنعت فولاد است. فولاد ۱۰۰٪ قابل بازیافت است و بازیافت ضایعات فولاد به انرژی بسیار کمتری نسبت به تولید فولاد اولیه نیاز دارد. با ترویج استفاده از کورههای قوس الکتریکی (EAFs) که ضایعات فولاد را ذوب میکنند، صنعت میتواند وابستگی خود به مواد خام را کاهش داده و انتشار آلایندهها را کم کند. پذیرش مدل اقتصاد چرخشی، که در آن محصولات فولادی در پایان چرخه عمر خود دوباره استفاده و بازیافت میشوند، باعث کاهش ضایعات و آلوده کننده ها میشود.
افزایش بهرهوری انرژی در تولید فولاد نیز گامیراهکاری مهم محسوب می شود. فناوریهای پیشرفته، مانند سیستمهای بازیابی گرمای تلف شده و ماشینآلات با بهرهوری انرژی بالا، میتوانند مصرف انرژی و انتشار آلایندهها را کاهش دهند. بهینهسازی فرآیند های تولید، از جمله استفاده از هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشینی، نیز میتواند کارایی عملیاتی را افزایش داده و اتلاف منابع را به حداقل برساند. همزمان استفاده از مواد اولیه سازگار با محیط زیست، مانند بیوچار و زیستتوده، میتواند تأثیرات محیطزیستی تولید فولاد را کاهش دهد. این مواد میتوانند بخشی از زغال سنگ و کک را در کورههای بلند جایگزین کنند و انتشار گازهای گلخانهای را کاهش دهند. علاوه بر این، تحقیقاتی در حال انجام است تا سنگآهنهای جایگزینی توسعه یابند که به انرژی کمتری برای پردازش نیاز دارند.
همه موارد بالا با ترکیب با سیاست های حمایتی و گسترش همکاری صنعتی می توانند بهکاهش قابلتوجه تولید الاینده ها توسط صنعت فولاد کمک کنند . همواره سیاستها و مقررات دولتی نقش مهمی در تسریع پذیرش روشهای تولید سبز دارند. مشوقهایی مانند قیمتگذاری کربن، یارانههای انرژیهای تجدیدپذیر و استانداردهای سختگیرانهتر برای انتشار آلایندهها میتوانند تولیدکنندگان فولاد را به سرمایهگذاری در فناوریهای پایدار تشویق کنند. همکاری بین ذینفعان صنعت، مؤسسات تحقیقاتی و دولتها نیز برای تسریع نوآوری و تبادل بهترین روشها ضروری است.
و خلاصه این که در حال حاضر صنعت فولاد با چالشهای قابل توجهی در راستای کاهش تأثیرات محیطزیستی خود روبرو است، اما اتخاذ روشهای تولید سبز راهحلی عملی برای این مسئله ارائه میدهد. با انتقال به عصر انرژیهای تجدیدپذیر، اجرای فناوری CCUS، ترویج بازیافت، بهینهسازی فرآیندها و استفاده از مواد اولیه سازگار با محیط زیست، این صنعت میتواند به رشد پایدار دست یابد و در عین حال از سیاره زمین محافظت کند. سیاستگذاران، کسبوکارها و مصرفکنندگان باید با هم همکاری کنند تا از این تلاشها حمایت کرده و آیندهای پاکتر و سبزتر برای صنعت فولاد تضمین کنند./ تولید سبز
